11 Kasım’da başlayacak ve hafta sonuyla birlikte 9 günü bulacak olan okul ara tatili nedeniyle işyerlerinde yıllık izin planlamaları gündemde. Bu konuya yakından bakalım…
Okulların ara tatillerini yılda iki kez yapması ve yarıyıl tatilinin de devam ediyor olması nedeniyle çalışanlar yıllık izinlerini çocukların ara tatiline göre planlamak istiyor. İlk ara tatil 11 Kasım Cumartesi günü başlayacak.
Beş günlük süre boyunca okulların tatil olacak olması nedeniyle toplamda hafta sonu ile birlikte dokuz günlük bir tatil oluştu. Bu nedenle işyerlerinde yıllık izin planlamaları gündeme gelmeye başladı. Yıllık izinde inisiyatif işverende. Ancak insan kaynakları birimleri şimdiden planlamalara başlayarak çalışanların isteklerini karşılamanın formülünü bulmalılar. Bu hafta pek çok işyerinde gündem ara tatil nedeniyle yıllık izin planlaması olacak.
Kaç gün izin var?
Yıllık ücretli izin, bir tam yıl aynı işverene bağlı çalışmanın karşılığında elde edilen bir hak. Yıllık ücretli izin süresi de işçinin kıdemi arttıkça artıyor. Aynı işverene bağlı olarak bir yıldan beş yıla kadar çalışan işçilere 14 günden, beş yıl ve daha fazla, on beş yıldan az çalışanlara 20 günden, on beş yılda fazla çalışanlara ise 26 günden az yıllık ücretli izin verilemiyor. Bunun dışında 18 ve daha küçük yaştaki işçiler ile 50 ve daha yukarı yaştaki işçilere kıdemlerine bakılmaksızın en az 20 gün yıllık ücretli izin verilmek zorunda.
Vazgeçilemez hak…
Bazı işçilerin yıllık izinlerini kullanmaktan imtina ettiklerini ve yıllık izinleri karşılığındaki ücretlerini işverenden talep ettiklerini görüyoruz. Yıllık ücretli izin hakkı, Anayasa’daki dinlenme hakkının karşılığı olarak düzenlenmiş durumda. Amacı işçinin işten bir süre uzak kalmasının sağlanması. Bu sayede işçinin hem verimliliğinin artarak işine dönmesi, hem de gerçek anlamda dinlenmesinin sağlanması hedefleniyor. Bu yüzden yıllık izin hakkından imtina eden işçinin aslında hem kendisine, hem de işverenine kötülük yaptığını söyleyebiliriz.
Yıllık ücretli izin doğrudan paraya çevrilebilen bir hak değil. Yani işçiler kullanmadıkları yıllık ücretli iznin parasını işverenden talep edemezler. Ancak iş sözleşmesinin sona ermesi halinde işçiye hak edip kullanmadığı yıllık izinlerin parası en son alınan ücret üzerinden hesaplanarak ödenir.
Yol hakkını unutmayın
Yıllık ücretli izne çıkacak işçinin bir de yol izin hakkı var. İşverenin vereceği yol izni ücretsiz bir izin. İşçi bu izin karşılığında işine döndüğünde telafi çalışması yapmak zorunda değil. Yıllık ücretli iznini işyerinin bulunduğu il dışında geçirecek işçiler işverenden yol izni istediklerinde işveren bu izni vermek zorunda. Bu durumu belgeleyen ve ücretsiz yol izni isteyen işçiye işveren dört güne kadar yol izni vermek zorunda.
İzne çıkan avans alır mı?
İşveren, izne çıkacak işçiye, izne çıkmadan önce yıllık izin dönemine dair ücretini ödemelidir. Örneğin, 20 gün izne çıkacak işçiye 20 günlük ücreti peşin ödenmek zorunda. Eğer işçiye ayın 1’inde maaş ödeniyorsa ve yıllık ücretli izin hakkını da ayın 20’sinde kullanacaksa o ayki ücretinin 20 günlük kısmı da avans olarak ödenir. Yıllık iznin ne zaman kullanılacağını işveren belirler.
Yıllık iznin ulusal bayram, hafta tatili ve genel tatil günlerine rastlaması halinde bu süreler yıllık izinden düşülmez. Örneğin haftanın 6 günü çalışılan bir işyerinde, 10 gün yıllık izin alındığında 11 gün izin kullanılmış olur. İzne rastlayan dini ve milli bayramlar işçinin yıllık izin süresinden düşülmez.
